3 november 2013
Exif: iso 1000, 1/100, f/8, 65 mm
Je zult er misschien wel eens van gehoord hebben. Bokeh.
Bokeh. Bokeh. Bokeh.
Lekker bokeh.
Fotografen zijn er dol op.
Dat magische begrip staat voor een onscherpe achtergrond in de foto waarin de kleuren zacht in elkaar overvloeien. De lichtpuntjes van bijvoorbeeld waterdruppels worden met bokeh ronde zachte bollen. Bokeh maakt het onderwerp ook meer los van de achtergrond, net als de negatieve ruimte waar ik in deze blog over schreef. Kortom: bokeh is een heel belangrijk effect en fotografen gebruiken het graag.
En is dat moeilijk, dat bokeh? Nee. Supereenvoudig zelfs!
Hoe krijg je dan die magie in de foto?
Je moet eerst een vooral een scherptediepte hebben die dit effect mogelijk maakt. Zoals je misschien weet is de scherptediepte afhankelijk van vier variabelen, namelijk
1. grootte van het diafragma,
2. de brandpuntafstand,
3. de afstand tot het onderwerp, en
4. de grootte van de sensor.
Zet de camera op de Av-stand (dat is A bij een Nikon) of M voor manuele bediening. Met een van deze instellingen kan je het diafragma namelijk naar wens instellen.
- Neem een kleine scherptediepte. Dat bereik je het beste met een zo groot mogelijk diafragma. Dat is een laag F-getal, zoals f/2, of f/1.8 of nog beter f/1.4. Dat zijn de beste, maar niet leidend. Scherptediepte is immers afhankelijk van vier variabelen. Die kleine scherptediepte zorgt ervoor de achtergrond sneller vervaagt en onopvallend wordt. Zorg er wel voor dat de scherptediepte niet té klein wordt, anders zijn delen van jouw onderwerp misschien onscherp. Als je dichter op je onderwerp gaat “zitten” wordt de scherptediepte ook kleiner.
- Zorg voor wat lichtpuntjes in je achtergrond. Waterdruppels waar de zon in schijnt zijn uitstekend. Maar ook metalen voorwerpen waar licht op weerkaatst werken goed. Eigenlijk zijn alle kleine lichtpuntjes goed. Denk aan kerstverlichting, in het najaar. Dan kan je helemaal los. Als die lichtpuntjes goed in de foto komen, worden die zachte niet-storende lichtbollen. Dat wil je hebben!
Nog even voor de historische context:
Het begrip bokeh werd verzonnen door de fotograaf Mike Johnston. Bokeh is een van oorsprong Japans begrip om de achtergrond in een foto aan te duiden, maar in Japan schrijven ze het als ‘boke’. Zonder die -h dus. Johnston zette er een -h achter, om zo in het westen de juiste uitspraak te stimuleren. Nou ja, te forceren eigenlijk. Met die -h erachter kan je niet anders dan bokèh zeggen, met het accent naar links dus.
Die onscherpe schittering geeft dan een zwoele extra touch aan je foto. Je kan ook met alles wat licht geeft of reflecteert aan de slag.
Rustig
Exif: iso 100, 1/80, f/4.5, 100 mm macro
Persoonlijk vind ik rustige bokeh iets magisch hebben. Let er dus wel op dat je het niet te bont maakt. De bokeh moet iets toevoegen aan je beeld, aan je onderwerp en aan het verhaal. De foto van slakkenhuis hier rechts vind ik persoonlijk wel geslaagd. Het had net geregend en de druppels lagen op het rekje. Ze zijn dan wel onscherp als kleine bolletjes te zien, maar ze storen niet. Ze trekken niet de aandacht van het huisje weg.
Niet rustig
Dan deze foto van een glas cola op een metalen tafel. Bokeh zoals ik die niet graag zie. Je kan je natuurlijk afvragen wat de point is van deze foto. Pffff.. een glas cola. En nu? Ik was toen blijkbaar getroffen door het beeld en experimenteel zoekende naar wat werkt en wat niet (hint: werkt niet voor mij). Ik heb hem wel en deze foto vind ik nu kermis. Hij is veel te druk – er is wel wat bokeh, maar het is niet rustig. De bokeh voegt niets toe en trekt de aandacht weg van het onderwerp. Dus hou het rustig.
Exif: iso 2000, 1/25, f/7.1, 47 mm
Je staat er niet meteen bij stil, maar een mooie bokeh voegt zoveel toe aan je foto. Toegegeven, je maakt een foto voor je onderwerp, maar kijk ook eens naar de achtergrond en vraag je af wat je daar extra mee kan doen.
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.