Hoe zit het eigenlijk met kleurprofielen? Ik moet echt zeggen dat ik daar niet zo wijs uit word.
Al vanaf mijn begin in de digitale fotografie werd mij geleerd dat ik een kleurprofiel op mijn camera moest instellen. Een goed kleurprofiel verbetert de kleuren op het scherm en verbetert de print van je foto. Kleuren worden dan helderder en scherper en dat willen we toch allemaal? Dus kleurprofiel instellen! Mij werd geadviseerd om AdobeRGB(1998) op de camera en in Photoshop in te stellen. Dat is tot op heden ook het kleurprofiel dat ik prefereer. Het gamut kan echt meer kleuren aan, de prints die ik er mee verkrijg zijn echt mooi.
Wat is nu een kleurprofiel?
Een kleurprofiel is het gamut aan kleuren dat binnen het profiel kan worden weergegeven. Als je een foto maakt, is het doorgaans de bedoeling dat jouw foto hetzelfde eruit komt te zien als bij de opname. Daar is het profiel voor bedoeld. Zwart moet echt zwart zijn, wit echt wit en een kleur als rood moet ook echt rood blijven en niet een soort van rozig vaaltintje worden.
Nu is het probleem dat er blijkbaar meer dan een standaard is, en dus géén standaard. Als je in de instellingen van de camera kijkt kan je doorgaans kiezen uit sRGB en AdobeRGB(1998). Het profiel sRGB is vooral bedoeld voor monitors, printers en het internet, dus wanneer je vooral wil publiceren op internet en beeldschermen. Het is een standaard en wijdverbreid. De andere standaard is AdobeRGB(1998), ook wijdverbreid, bedoeld voor CMYK-printers en heeft een breder gamut dan sRGB. Dat profiel wordt meer gebruikt om mee te drukken en te printen.
Breder gamut? Meer kleurbereik. Mooi toch?
Valt wel mee. De meeste apparaten (monitors en schermen) en browsers ondersteunen namelijk geen AdobeRGB. Ze schakelen automatisch over op sRGB, omdat dat het enige kunstje is dat ze kennen. Alles wat ze tonen is in sRGB. Ongevraagd. Ze dringen het profiel en die weergave aan je op. En fotowebsites plaatsen de thumbnails van je werken ook vaak in sRGB, juist omdat schermen iets anders niet ondersteunen.
En dat is eigenlijk de basis van mijn ‘frustratie’. Er zijn blijkbaar twee standaarden, waarbij een standaard (het in mijn ogen beperktere sRGB, want kleiner gamut) je zorgvuldig gecreëerde werk verpest (ik kan het niet anders noemen) doordat dat werk eigenlijk gedwongen wordt weergegeven op een sRGB scherm, zodat de kleuren anders worden dan bedoeld en dus de beleving bij de kijker anders wordt dan bedoeld.
Discussies
Ik heb in het verleden meerdere online discussies gevoerd met medefotografen hierover. Heftige discussies zelfs. Wat heb je aan een AdobeRGB(1998) instelling in je camera, een gelijke instelling in je beeldbewerkingsprogramma, en een gecalibreerd scherm als je werk uiteindelijk ongevraagd anders (lees: minder) wordt weergeven dan je bedoelde?
We kwamen er niet uit. De teneur was vooral: gebruik sRGB! Gebruik sRGB! Gebruik sRGB, want zo wordt het weergegeven op de schermen van de kijker en die bepaalt of hij het werk mooi vindt.
Daar kon ik weer niet mee leven. Ik probeer zoveel mogelijk kleuren mee te pakken. Ik heb AdobeRGB overal ingesteld wegens het bredere gamut, ik heb een gecalibreerd scherm waarbij zwart echt zwart is, wit echt wit en alle tussenliggende kleuren kristalhelder zijn en dan zou míjn workflow niet goed zijn, omdat een ander –die veelal kijkt op een ongecalibreerd sRGB scherm, met al zijn beperkingen en imperfecties– iets anders ziet??
Ik denk dat het onderliggende probleem de overheersende factor van sRGB op beeldschermen is. Waarom ondersteunt het overgrote deel van de beeldschermen en browsers nog steeds enkel en alleen het beperktere sRGB? De keuze van sRGB werd door de industrie gemaakt in de jaren ’90. Waarom bepaalt de techniek en de beslissingen die daartoe leidden nog steeds de weergave van mijn werken?
Waarom zijn er twee standaarden?
Mijn oordeel is: een van de twee standaarden zal moeten gaan. Twee standaarden is geen standaard. Het heeft geen zin om twee profielen naast elkaar te laten bestaan, waarbij het beperktere sRGB profiel via de beeldschermen overheerst en als het ware een machtspositie heeft over het betere AdobeRGB(1998).
Oh, ik kan natuurlijk helemaal overgaan op sRGB en daarmee een deel van mijn kleurruimte opgeven. Maar dat wil niet. Ik wil een zo groot mogelijke kleurruimte en alle mogelijkheden die ik kan hebben. Ik kan natuurlijk ook gewoon AdobeRGB(1998) aanhouden en het risico incalculeren dat een flink deel van de kijkers op internet iets anders ziet dan ik bedoel.
Kortom: je bent altijd de sjaak.
Weg met die profieloorlog!
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.