Exif: iso 125, 1/320, f/5.6, 300 mm
Soms komen je foto’s er anders dan je verwacht. Ze zijn dan toch onscherp. Je heb een juiste en stabiele positie ingenomen, de autofocus werkt, of je hebt precies goed zelf scherpgesteld, je bewoog niet tijdens het afdrukken, en toch staat het onderwerp er vaag of dubbel op. Je hebt namelijk te maken met het potloodeffect: hoe meer je inzoomt, des te groter de kans dat je foto onscherp is.
De oplossing is simpel:
Neem een sluitertijd die omgekeerd gelijk is aan je brandpunt.
Potlood
Vergelijk dit effect met een potlood dat je met twee vingers vasthoudt. Dat lijk je stil te hebben. Maar het uiteinde van het potlood zie je gewoon bewegen. Het trilt, zwiept en zwaait alle kanten op. Probeer het maar uit. Pak een potlood aan een kant en probeer het andere uiteinde stil te houden. Ik gok dat het je niet lukt.
Dat heb je met een brandpunt ook. Je kan mooi zoomen en scherpstellen op je onderwerp verderop, maar als je sluitertijd te lang is, kan je onderwerp tóch onscherp worden. De langere sluitertijd geeft genoeg tijd om minieme bewegingen met de hand te maken. En echt, je hand beweegt ALTIJD. Al was het maar vanwege het bloed dat er steeds doorheen gepompt wordt. En die minieme bewegingen zijn voor jou onmerkbaar, maar worden steeds meer zichtbaar als de afstand tot het onderwerp groter wordt.
Brandpunt is sluitertijd
Daarom is er de vuistregel dat de sluitertijd omgekeerd evenredig moet zijn aan het brandpunt. Deze stadsduif fotografeerde ik met 1/320 seconde, omdat ik had ingezoomd naar 300 mm.
Ter vergelijking plaats ik een foto van een zwaan die ik ook fotografeerde met 300 mm, maar met een sluitertijd van /125e seconde. Het is bijna niet te zien, maar deze foto is dus afgekeurd wegens bewegingsonscherpte. De zwaan staat er ongeveer twee keer op. En het riet op de achtergrond is ook een drama.
De duif vind ik er mooi op staan. Het beeld is rustig, de lijnen zijn scherp. Er is niets mis mee. De zwaan daarentegen…. de bedoeling was goed, maar met een sluitertijd van 1/125 moest dat wel verkeerd gaan. Het beeld is onrustig en als ik de foto op 100% bekijk staat alles er twee keer op. Lijnen vertonen een tweede parallel. De zwaan zwom ook nog eens, draaide wel eens om zijn as en zat feitelijk nooit stil. Die foto heb ik afgekeurd. En kreeg ik een idee voor deze blog.
Dus dit is de les: ga potloodventen! Dames mogen ook. Hou je sluitertijd omgekeerd evenredig aan je brandpunt. Daar worden je foto’s beter van!
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.
