Een van de mooiste filters die je altijd moet hebben is een polarisatiefilter. Zo’n filter schroef je eenvoudig op je objectief, en vermindert de schittering in jouw mooie foto’s. Een polarisatiefilter stelt je ook in staat door bijvoorbeeld water heen te kijken. Een Polaroidbril doet dat ook. Probeer het maar eens met je Polaroidbril als je schittering in het water ziet. Zet je bril op en kijk naar het water: waarschijnlijk is de schittering (vrijwel) weg en zie je ineens vissen zwemmen die je eerst niet kon zien. Nou, zo’n bril heb je dus ook voor de camera en je foto’s gaan er meteen op vooruit. Ja, het polarisatiefilter is een schitterend filter!
Ik geef het meteen toe: ik ben wel een fan van het polarisatiefilter. Ik heb het filter standaard in mijn tas en in de zonnige seizoenen gebruik ik hem regelmatig. En ik adviseer je nu al om er zelf ook een te kopen. Je hebt er heel veel plezier van.
Voorbeeld
Toen ik op vakantie in Frankrijk was, had ik natuurlijk mijn camera mee. Natuurlijk. Ik zal mijn camera eens niet meenemen…. Tijdens een fietstocht door de Dordogne passeerde ik een bruggetje over de Céou. De Céou is een klein zijriviertje van de Dordogne. Het water was laag en helder, en toch zag ik de rivierbodem niet. Ik zag namelijk de keiharde reflectie van de wolkenhemel. Ja, voor de verandering was het eens een keer bewolkt. Gebeurt zelden in de Dordogne, maar die dag wel.
Kijk maar. Hieronder staan twee nagenoeg identieke foto’s vanaf de brug in het water. Je ziet links het water met de wolken erin gespiegeld. Rechts had ik het polarisatiefilter ingeschakeld zodat ik dwars door het water naar de bodem kon kijken.
Dit effect is niet mogelijk in Photoshop. Je kan natuurlijk proberen die wolken weg te halen (maar waarom zou je? Die wolken zeggen iets over de situatie ter plaatse), maar je krijgt er letterlijk niets voor terug. De rivierbodem was bij het nemen van de foto onzichtbaar voor de camera (die zag de wolken) en al die beeldinformatie zit daardoor gewoon niet in de foto. En wat er niet in zit kan je niet terughalen.
Mooi hé?
Door heel bewust licht weg te filteren kan je ineens ander licht zichtbaar maken.
Een ander effect is dat je foto’s vaak sprankelender worden. Blauw wordt blauwer, groen wordt groener, het wit van de wolken wordt witter dan wit. Een polarisatiefilter laat de foto vaak extra knallen. Niet lelijk knallen, maar sprankelen.
Principe
Het principe van een polarisatiefilter is gebaseerd op het gegeven dat lichtgolven uit verschillende richtingen elkaar letterlijk kunnen uitdoven. Ik stel het mij als volgt voor: jouw auto is een lichtgolf en je rijdt van A naar B. Alles is okee. Dan komt ineens van links of rechts een andere auto aan met dezelfde snelheid, die raakt jouw auto en boem…. je ligt in de sloot en niemand die je nog ziet. En die andere auto, die lichtgolf gaat vrolijk verder.
Zo is het ook met licht. Een polarisatiefilter werkt alleen met licht dat haaks op elkaar staat. Daarom bestaat zo’n filter uit twee delen: een vast filter en een tweede draaifilter om dat haaks op het eerste filter te kunnen draaien. Het filter houdt dan licht uit de ene richting tegen, zodat licht uit de andere richting zichtbaar wordt. Het werkt niet als het volledig bewolkt is, en het het werkt niet met reflecties op metaal. Een polarisatiefilter werkt wel met sommige beeldschermen en met glas. Polarisatie is verder hoekgevoelig: het werkt het beste als de lichtinval haaks op elkaar staat. Je begrijpt nu misschien ook waarom de wolken in de rechter (polarisatie)foto nog steeds voor een deel zichtbaar zijn. Het licht werd op die punten niet helemaal tegengehouden. En let op: Hou wel rekening met lichtverlies. Het filter houdt immers licht tegen. Reken op een 1 á 2 stops minder licht, dus minimaal de helft minder licht. En wat stops zijn, lees je hier.
Even een disclaimer.
Ik ben geen natuurkundige, en als ik hier de diepte in ga word ik gelijk afgeknald door mensen die er wel voor geleerd hebben, maar in eerdere blogs heb ik toch een poging gedaan om de werking van een polarisatiefilter te verklaren. Lees die blogs hier of hier. In die blogs staan ook wat andere voorbeelden dan in deze blog, maar ik vond deze foto’s zo sprekend dat ik er een extra blog aan wilde wijden.
Waar haal je dat filter?
Een filter kan je gewoon in de winkel kopen. Het beste is natuurlijk een speciaalzaak, zoals een echte fotowinkel. Die zie je steeds minder helaas, maar fotospeciaalzaken hebben gegarandeerd polarisatiefilters. Je kan ook naar de witgoedhandel gaan, maar een fotospeciaalzaak heeft echte specialisten rondlopen, en geen vakkenvullers.
Een polarisatiefilter is ook niet gebonden aan een cameramerk. Je hoeft het filter alleen maar op het objectief te schroeven. Elk objectief heeft wel een schroefdraad en het filter hoort daarop te passen. Je moet daarom dus wél weten welk diameter jouw objectief aangeeft, en de corresponderende maat in de winkel zoeken. Het diameter van een objectief staat aangegeven het objectief. Soms even zoeken maar het staat er wel.
Ook van belang is dat jouw filter de aanduiding Circulair heeft. Digitale camera’s kunnen niet zo goed overweg met lineaire polarisatiefilters, in tegenstelling tot analoge camera’s.
Duur?
Ja, wat is duur? Het varieert, afhankelijk van het merk, diameter en de kwaliteit. In de voorbereiding van deze blog heb ik wat gezocht en ik zag prijzen die lagen tussen 12 euro en bijna 100 euro. Het ligt natuurlijk aan wat je wilt en wat je er aan uit wilt geven.
Maar mijn advies is: DOEN! Je foto’s worden er echt beter van en je laat iedereen weten dat je durft te investeren in wat anders.
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.
