Joehoe, het is herfst!! Nou ja, kan ik dat zo zeggen? De herfst associeer ik altijd met verval, met afsterven, met klaarmaken voor de winter, en het begin van een langere rustperiode. De herfst is daardoor niet mijn favoriete seizoen. Al dat bruin, al die blaadjes, die wind… niet mijn ding. Maar als de herfst komt, wil dat niet zeggen dat het mooie seizoen voorbij is. Mooi is natuurlijk een subjectief begrip, en toegegeven, mijn favoriete seizoenen zijn de lente en de zomer. Ontluikend leven, de frisheid van de kleuren, de warmte en lange dagen hebben toch wel een fijne invloed op mij. Maar de herfst is fotografisch ontegenzeglijk van een betoverende schoonheid, voor wie het wil zien natuurlijk. En, in principe is alles fotografeerbaar. Echt alles. Daarom een aantal tips om met de camera de herfst door te komen.

1. Neem altijd je camera mee

Jeuj, meteen maar even een open deur intrappen. Ja, echt altijd! Je weet nooit wat er voor je neus gebeurt. Zelf heb ik mijn camera altijd onder handbereik. Tamelijk onzichtbaar in de fototas dat wel, want de lafaard die ik ben wil niet meer altijd zichtbaar met dure camera rondstappen na de beroving in 2013. Maar de camera is altijd onder handbereik.

2. Bereid je voor

Als je een bepaald gewenst beeld in gedachten hebt (zoals “ik wil vandaag spinnen en spinnenwebben fotograferen”) kun je natuurlijk van te voren al een locatie uitkiezen en verkennen, of terugkeren naar een eerder bezochte en bekende locatie. Van een eerdere bezochte locatie weet je natuurlijk hoe de situatie ter plaatse is, je weet de weg, en je weet vaak waar iets terug te vinden is.

3. Anticipeer

Je kan natuurlijk ook op onbekende situaties anticiperen en je daarop voorbereiden. Dat is ook de reden dat ik de weersverwachting voor de komende drie dagen volg, zodat ik weet wat er komen gaat. Op 28 oktober 2013 kwam er een grote najaarsstorm. Ik wist dat die eraan kwam, en tijdens die storm zat ik in de bus van Purmerend naar Amsterdam Centraal. De wind gierde met windkracht 11 om de bus, het Noord-Hollands kanaal had schuimkoppen, en de bus reed daar vlak langs. Juist vanwege die situatie posteerde ik mijn voorin om maximaal zicht te hebben op de weg.

Daar kwamen dit stormachtige beeld uit. Niet geschikt voor verkoop, en ja je kan er eigenlijk niet zo veel mee (ik heb er verder ook niet zoveel mee gedaan), maar hij geeft wel een gevoel dat het niet zo fijn was op de weg. De bus lag niet stabiel door de wind, het verkeer maakte ook wat schuivers en het kanaal lag er vlak langs (ja ja, er was een vangrail okee, dus een plons in het kanaal was onwaarschijnlijk), en ik zat paraat voor misschien wat leuke plaatjes. De camera was in standby-mode in de tas, en onder handbereik. Andere foto’s uit deze serie lieten vooral heel veel regen op de ramen zien.

Die storm was natuurlijk een exces, hoewel 2013 zelfs drie najaarsstormen had en een bijnastorm. Meestal is de herfst een kabbelend gebeuren. Eerst is het nazomer, vanaf zeg 15 september zet de herfst wat meer door en vanaf oktober gaan de bomen en bossen verkleuren. Dat levert mooie platen op. Hier ging ik bewust naar deze vijver wegens het water en de bladkleur: ik wist waar iets te halen was… en ik ging het halen.

4. Trek geschikte kleding aan!

Neem regenkleding mee en doe dichte schoenen aan, want je zal meer te maken krijgen met regen, regenplassen en wind. Maar zelfs als het weerbericht mooi weer voorspelt, trek dan iets rustigs aan. Wees niet loud! Ik heb het al een paar keer meegemaakt dat ik met een rode broek (die had ik toevallig aan) op jacht was naar vlinders en libellen, en ze zagen mij al van ver aankomen. Die jacht mislukte dus faliekant. Met een groene broek blijven ze langer zitten.

5. Neem het liefst een polarisatiefilter mee

Eigenlijk moet je die altijd bij je hebben, en waarom heb ik hier beschreven. Een polarisatiefilter versterkt echter ook de kleuren. Bruin en rood worden diepbruin en dieprood, het eventueel blauw van de lucht wordt blauwer of donkerder, en wolken worden witter. Maar bezit je geen polarisatiefilter, dan kan je de kleuren ook achteraf flink oppeppen zoals ik hier gedaan heb.

Niet dat ik de kleuren heb vervalst. Nee, de linkerboom was ook echt bruingeel, maar ik heb het wat dieper gemaakt, net als het blauw van de hemel. Bruinrood en blauw staan tegenover elkaar en contrasteren fijn.

6. Neem een statief en een grijsfilter mee

Die twee voeg ik even samen, want je gebruikt ze vaak ook samen. Een grijsfilter vermindert de lichtinval zodat de camera denkt dat het donker(der) is. Tenzij je de sluitertijd echt vastgezet hebt, zal die langer worden, zodat vloeiende bewegingen zoals water zachter worden. Een voorbeeld van een zachter wateroppervlak vind je hier.

Maar als de sluitertijd langer is heb je wel een statief nodig om bewegingsonscherpte te voorkomen. Vind je een statief te veel gesleep, gebruik dan een stabiele ondergrond in de buurt, zoals een muurtje, of de ondergrond.

Ik heb zelden een statief bij me. Ik vind dat te veel gesleep en je valt daarmee te veel op. Voor deze foto maakte ik gebruik van het bruggetje waar ik op stond. Ik legde de camera stabiel aan de rand van de brug en kadreerde het beeld.

7. Neem een macro-objectief mee

Een macro-objectief heb je nodig om kleine objecten goed vast te leggen. In de natuur zijn veel kleine objecten aanwezig en het duurt vaak een tijdje voordat kleine dingen je gaat opvallen. Beestjes gaan kruipen, insecten vliegen af en aan, en hé, waren die bloemen er zonet ook al? Ogen nemen waar, maar de hersenen zien. Neem dus ook geduld mee! Als je de omgeving op je in laat werken, gaan de kleine dingen opvallen.

In de herfst heb je veel paddenstoelen. Geef het maar toe. Iedereen vindt ze leuk en je heb er vast al wel wat gefotografeerd. Dan heb je meestal wel een macro-objectief nodig. Deze foto heb ik genomen terwijl op mijn buik in het gras lag.

Als ik op stap ben heb ik deze spullen standaard mee. Ga ik nu door mij fototas heen zie ik:
1. een camera (duh!)
2. een polarisatiefilter
3. een grijsfilter
4. een 50 mm objectief
5. een kleine opzetfilter, voor de zekerheid, met reservebatterijen

6. en een macro-objectief, en dat neem ik apart mee want hij past niet in de tas haha. 🙂
Zo kom ik wel de dag door.

Ennn…

8. Neem vooral passie mee en een goed oog

Ja, je moet er wat voor over hebben. Bereid je in elk geval goed voor. Het kan wel eens regenen. Het kan wel eens koud zijn. Neem dus warme kleding en dichte schoenen mee. Het is geen zomer meer, dus zomaar even naar buiten rennen met een camera is er niet meer bij. Succes!

En dan is het ineens herfst! Terwijl ik met mijn verstandelijke hoofd nog bij de zomer zit – warm, zonnig  en droog  (nou ja, behalve augustus dan) – zien mijn ogen dat de dagen korter worden en de regen toch wel vaker naar beneden komt suizen. Je weet dat het dieptepunt nog moet komen. Voor de datumfetisjisten: op 22 december 2014 hebben we de kortste dag. Om precies te zijn: om 00.03 staat de zon precies boven Steenbokskeerkring en begint de winter. De echte winter begint doorgaans ergens in januari en duurt dan tot halverwege februari. Uitzonderingen daargelaten duurt die echt niet zo lang. Áls die winter komt natuurlijk, want in 2014 had het overgrote deel van Nederland niet een sneeuwvlok. Alleen het noordoosten werd een paar dagen geraakt door een winterse kou.  Maar in reguliere winters duurt de echte winter iets van vijf weken, vanaf begin januari tot medio februari waarna de lente om de hoek komt kijken.

Maar nu. Je ziet het niet met de ogen, maar je merkt dat de zonkracht al heel veel zwakker is geworden.  Oh, op de huid voel ik de sterkte nog, maar fysiek en emotioneel kom ik alweer in de jaarlijkse winterdip.  Dat was in voorgaande jaren werkelijk een drama. Tot aan 2010 merkte ik in oktober een afname van vitaliteit en een algehele appeligheid, die je het liefst tot aan februari onder het dekbed deed kruipen. Ja, zo erg was dat. Tegenwoordig maak ik gebruik van St. Janskruid, waarover ik al eerder een blog schreef.

Wat moet je dan? Er was een tijd dat ik de herfst verfoeide. Er was in mijn beleving geen een seizoen die zo erg op mijn gemoed werkte, met die regen en kou, met die kleuren van dood en sterven, en de aftakeling van de natuur. Goh, dat was erg. Nu, in de fotografie kan ik de herfst beter waarderen. Sterker nog, de herfst is fotografisch wel mijn favoriete seizoen wegens de kleurenpracht en de lichtval. En daar had ik ook al weer een blog over geschreven. De herfst kenmerkt zich vooral door paddenstoelen en spinnen en meer dingen die de herfst laten zien.

Maar ja, dan moeten die er wel zijn! Zien jullie verse paddenstoelen? Ik niet. Ik zit er op te letten, maar behalve deze blob  (die ik toch behoorlijk vies vind), of deze inktzwam, die ik weer behoorlijk saai vind, is de oogst mager.  Of ben ik te vroeg?

 

 

 

 

Oh, het is niet dat ik niets zie. Het aardigste is nog wel het werk Overvloeiende Seizoenen dat ik nu op Werk aan de Muur heb staan. Daar zijn zelf twee seizoenen, lente en herfst, in een beeld gevangen en dat vond ik wel een aardig toevalligheid. Verder heb ik nog niets opgemerkt waar ik warm van werd en wat mijn bloed deed stromen.

Nou ja, je kan niet elke week alles hebben. Laat ik maar wachten op de najaarsstormen. De slagregens. Het verkeer in de avond op de natte spiegelende wegen. Laat ik maar wachten op de eerste sneeuw.

En in de tussentijd maar St Janskruid slikken, om me scherp en alert te houden.

Gemerkt dat er zand tussen de letters zit?