Tag: beeldbewerking

Hét verschil tussen Photoshop en zijn kleine broertje Elements

Posted on by Jan vd Knaap

Al een flink tijdje werk ik met Photoshop CC en ik moet zeggen: dat bevalt heel goed. De mogelijkheden voor fotobewerking zijn voor het gevoel oneindig – echt, elke week ontdek ik wel weer een nieuwe functie of toepassing die ik toevoeg aan mijn vaardigheden. Photoshop heeft echt heel veel in huis.

Daarvóór maakte ik gebruik van Photoshop Elements. Als beginnend fotograafje koos ik toen (2011 alweer) voor Elements, omdat a. in de naam Photoshop stond en b. de prijs betaalbaar was. De toenmalige Photoshop Suite kostte destijds in de winkel meer dan 1000 foppen en dat was geen muizig prijsje voor een armlastig fotograafje. Ik keek dus naar Elements, reviews spraken van een kleiner broertje met nagenoeg dezelfde mogelijkheden, maar wel voor slecht 100 foppen of zo.

De keuze was snel gemaakt, want toen zag ik het verschil dat die prijzen rechtvaardigde niet zo. Nu wel natuurlijk, maar toen ontging het mij een beetje. Een gelijkwaardige tool voor eentiende van de  prijs van het grotere broertje… what’s the catch??

Toen kwam Photoshop CC op de markt met een abonnement van € 12,09 per maand. Ik nam de sprong en ik abonneerde mij. En ik kon gaan vergelijken. Wat heeft Photoshop CC wat Elements niet heeft. Nou duh…. het grootste verschil zit hem uiteraard in de beperking van Elements! Photoshop Elements kan foto’s voornamelijk in 8-bit bewerken. Dat zie en besef je niet meteen, maar in Elements zijn de meeste functies in 8-bit. Wat betekent dat?

 

Even een klein stukje techniek

Digitale foto’s worden opgeslagen in bits. Een bit is een informatiegegeven die óf aan óf uit is: zeg maar wit of zwart. Hoe meer bits een foto heeft, des te hoger is de kwaliteit van de foto. Een foto van 2 bit betekent dat elke pixel óf wit óf zwart is. Ik heb zo’n foto nooit gezien, maar ik denk dat het totaal beeld dan grijs is. Hoe meer bits een foto heeft, des te meer informatie er in een foto kan zitten.

Een camera maakt RAW bestanden en wat RAW is vind je hier. Een RAW-bestand is een beeldbestand en alle beeldinformatie zit daarin verpakt. Voor jou om het zelf te bewerken.

Als je een Raw-bestand inlaadt in Photoshop Elements en opent, krijg je de Raw Converter. Die opent automatisch met een Raw-bestand. In die Raw Converter kan je al de meest voorkomende bewerkingen uitvoeren die je in Elements ook kan. Elements heeft gewoon wat meer toeters en bellen, maar als je foto al klaar is in de Raw Converter, en je bent er tevreden over, sla je hem op. En als je voor opslag jpg kiest, en dat kiezen de meesten, gebeurt dat in 8-bit want jpg (lees hier de wiki) is nu eenmaal een formaat in 8-bit. Dan heb je al beeldverlies en is op dit punt geen aangebrachte beperking door de softwaremaker.

Wil je jouw foto echter verder bewerken in Elements loop je wél tegen verdere beperkingen op. Het Raw-bestand wordt dan verder geopend in Elements waar veel functies slechts in 8-bit bewerken. Dat is wél een aangebrachte beperking door de softwaremaker.

Beeldverlies

Kortom: je verliest dus beeldinformatie in Elements!

Nu is dat niet zo erg, want, zoals gezegd, als de foto klaar is en je slaat hem op naar een jpg, verlies je sowieso beeld-informatie. Een jpg is namelijk een 8-bit beeldformaat, dus wat voor mooie kunsten je ook uithaalt in Elements, de jpg die er uit voortkomt is altijd in 8-bit. En dat is niet anders in het grotere Photoshop CC, de jpg’s die je daarmee maakt zijn ook in 8-bit, want jpg… is onafhankelijk van de tool nu eenmaal een 8-bit beeldformaat.

Nee, het grote verschil wordt duidelijk als je je noeste arbeid in Elements wilt opslaan naar een psd bestand, het werkbestand dat ontstaat tijdens het bewerken en alle verrichte handelingen bevat. Zo’n psd kan ook een klepper van een bestand worden, tot wel een paar honderd MB groot.

Photoshop Elements slaat zo’n psd-bestand op in 8-bit. En dat betekent dat het uiteindelijk werkbestand een substantieel dataverlies ondergaat als je je werk opslaat. Je kan het zien als je een 8-bit psd opslaat. Dat gaat veel sneller dan een 16-bit psd-bestand. Photoshop CC slaat een psd op in 16-bit.

Het verschil

En dat is het verschil! De jpg mag dan wel 8-bit zijn (dan ben je eigenlijk al de sjaak), maar het opgeslagen werkbestand van Elements is ook 8-bit. En als je daar later op terugvalt, kom je die beperking poeffff… weer gewoon tegen. Oh ja… damn…

Dat maakt Photoshop Elements het kleinere broertje van Photoshop CC. Je kan er nagenoeg alles mee, maar functionaliteit is beperkt tot 8-bit.
Het Raw-bestand uit de camera is 12 of 14-bit ->
Opening in de Raw Converter is 16-bit ->
Opening in Photoshop Elements is nog steeds 16-bit, maar veel functionaliteit (niet alle) is beperkt tot 8-bit en opslaan in psd maakt een 8-bit bestand. En poef -> daar zit beeldverlies dat je nooit meer terugkrijgt.

En dat is de catch! Die beperking vind ik nog wel veel belangrijker dan een 8-bit jpg waar iedereen mee te maken heeft. Het verklaart waarom Photoshop Elements maar eentiende van de prijs van Photoshop is. Elements is daardoor meer bedoeld voor de bewerkende hobbyïst voor wie de eisen lager liggen.

TIP TIP TIP!
U wilt vast meer weten over fotografie! Volg dan eens een workshop!

Ha ha, die HDR toch!

Posted on by Jan vd Knaap

In een stokoude blog uit november 2012 klaagde ik mijn hart uit over de tamelijk nieuwe HDR-rage.  HDR is High Dynamic Range en wordt gebruikt om het hoog dynamisch bereik van de foto te vergroten. Klinkt nogal cryptisch, maar kort gezegd is het een bewerkingsprocedé om zowel de zwarte als de lichte delen van een foto goed naar voren te laten komen.  De foto komt dan meer in evenwicht. Dat is de theorie. En het is een kunstje, wat nogal eens mis kan gaan. Ik zag in 2012 echt de meest verschrikkelijke bewerkingen voorbij komen. Als ik nu weer even een snelle Google doe vind ik een fotobewerking van de Golden Gate brug… moet dat nu echt zo over de top?  Of de Tower Bridge in London… Je moet er van houden vind ik, maar het bracht mij er 2012 toe heel stellig te zeggen dat ik daar niet aan wilde beginnen.

Ik kom daar nu op terug. In de loop der tijd zag ik zoveel mooie HDR foto’s voorbij komen, dat ik gisteren overwoog het op zijn minst te proberen. Kan ik dat resultaat ook bereiken? Zal ik HDR ook toepassen, maar zonder over de top te gaan? Tot nu schoot ik wel met een full-frame Canon camera in Raw, en dus moet ik aan nabewerking doen… maar het was wel steeds een aantal genomen foto’s waarvan ik steeds alleen de beste nam om daar mee verder te gaan. Het bewerkingsproces moest dus op punten anders. Ik zag daar wel tegen op.

Ik probeer het.

Om te beginnen moest ik mijn camera instellen op bracketing.  De camera moest dus achter elkaar drie foto’s maken, een met een stop minder belichtingscompensatie (-1, donkerder), een neutraal (0, gewoon) en een met een stop meer belichtingscompensatie (+1, lichter). Wat een stop is vind je hier.  Nou ja, mijn Canons kunnen dat wel. Appeltje en een eitje.

Toen moest ik  het bewerkingsproces uitpluizen hoe ik dat kon doen in Photoshop Elements 10. Nee, ik heb geen grote Photoshop CC, de abonnementsversie dus, omdat ik graag de software op mijn laptop wil hebben en niet gebonden wil zijn aan een maandelijks abonnement. Photoshop CS (de DVD versie) wil ik weer wel, maar die wordt niet meer verkocht en ik wil geen gekraakte versie op mijn verdere zuivere laptop hebben. Dat is gewoon diefstal en daar doe ik niet aan. Van mijn werk moeten ze ook afblijven. Dat geldt ook voor mij met betrekking tot het werk van anderen.

Maar Photoshop Elements kan HDR bewerkingen doen! Wel met een paar kunstgrepen – drie foto’s inladen, optie Nieuw -> Photomerge kiezen en dan een beetje pielen met de sliders om een mooie combi van die drie te maken. Beetje onhandig nog, en soms ging dat mis, maar ik weet zeker dat dat in latere versies verbeterd is. Ik kwam daar wel uit. Ik ging aan de slag met een HDR-testfoto. Ja, het is een testfoto, let dus niet op de ietwat schuine horizon. Het is een beeld van Kanaleneiland, recht uit het raam genomen zonder verdere toeters en bellen. Ik nam drie foto’s achter elkaar. Vergelijk ze eens. De laatste foto is het eindresultaat na bewerking.

De eerste foto is een stop minder genomen en kwam er dus eigenlijk te donker uit. De neutrale foto is de standaard en de lichte heeft een stop meer gekregen. Duidelijk te zien.

Ingeladen in Photoshop Elements. Nu moet ik toegeven dat ik maar twee velden had voor een bewerking: een veld was het bronbestand en daar koos ik de neutrale foto voor. In het andere veld plaatste ik de donkere foto vanwege de wolkenpartij. Ik ben er nog niet uit waarom ik maar twee velden tot mijn beschikking had. Ik kreeg in het begin een melding dat ik 2 tot 7 foto’s voor HDR kon gebruiken. Ik kon er maar twee plaatsen. Aandachtspunt dus. Ergens moet ik dat kunnen aanpassen.

Toen ik de foto’s had uitgelijnd kon ik met simpele penseelstreken aangeven welke delen van de bronfoto naar voren moesten komen. Aangezien ik de donkere wolken wilden bewaren, haalde ik de gebouwen met een paar penseelstreken omhoog. Immers, die gebouwen waren lichter in het bronbestand. Samen met de donkerdere wolken van de tweede foto leverde dat de laatste foto op die verder op de normale manier nabewerkt kon worden. Dus dat eindresultaat kreeg verdere ruisreductie, de belichting werd verder op Niveaus aangepast, contrast werd verhoogd en de kleuren een beetje bijgesteld.  Wel met de franse slag, per slot is het een test. Dat resultaat staat hierboven en in de galerie.

Vind ik het leuk? Ben ik tevreden, zo voor de eerste keer? Ja hoor. De eerste keer is altijd wennen, hé. Ik heb iets nieuws ontdekt, iets waar ik een paar jaar geleden ver van wilde wegblijven. Ik moet het nog wel verder uitpluizen, maar als je het kunstje nagenoeg onzichtbaar houdt is er toch veel plezier met HDR te beleven.

Beeldbewerking. En dan?

Posted on by Jan vd Knaap

Je besluit dan de sprong te wagen en voortaan in Raw te fotograferen. Kudo’s! Goed van je! In Raw kan je zoveel meer, schreef ik in de vorige blog! Maar Raw omvat meer dan alleen Raw. Er hangt een heel proces van beeldbewerking aan. Het is een package deal: schiet je in Raw, dan betekent dat een heel proces, een workflow, om een foto zichtbaar te maken. Je besluit tot een hoop extra werk! Zomaar even klikkerdeklik een sluiterknopje indrukken is er niet meer bij. Nee, je bent echt aan de slag.

Checklist

Waar moet je dan nog meer op letten om tot een bewerkte foto te komen?

1. Om te beginnen – en hier volgt een open deur – moet je je camera vertellen dat je bestanden voortaan zelf wilt bewerken. In de instellingen van je camera kies je Raw. Je camera zal dan alle nabewerking achterwege laten en een klepper van een onbewerkt beeldbestand opslaan. Reken op zo’n 23 tot 25 MB per stuk voor een Raw van Canon. De grootte is natuurlijk afhankelijk van merk en type en resolutie. Het Raw bestand van de Nikon D3100 is bijvoorbeeld weer 13 MB geloof ik, dus pin mij niet op de grootte vast.  Je kan ook Raw+JPG instellen als je dat wilt. Dat doe ik ook… en de meeste JPG’s laad ik niet eens in vanaf de camera. Maar dan heb ik ze voor het moment wel als ik ze even nodig heb. Het is een keuze om zowel RAW en JPG door de camera te laten opslaan. Maar de Raw moet je wel hebben.
– Je hoeft niet te kijken naar kleurprofielen, zoals sRGB of AdobeRGB(1998), als je dat denkt. Per slot schiet je in Raw en dat zijn onbewerkte beeldbestanden, zo van de sensor in een bestand geschreven. Kleurprofielen komen later nog wel terug.

Maar dan? Je hebt niks aan een mooi Raw-bestand uit de camera als je dat niet goed kan bewerken. Je moet ook je computer africhten.

2. Zorg dat je een snelle en goede computer hebt. Je kan wel een oudere computer gebruiken, maar de capaciteiten van zo’n ouder beestje kunnen de vereisten van beeldbewerking mogelijk niet aan. Dan gaat het apparaat bij elke handeling rammelen en ratelen (hij gaat swappen, niet gebruikte geheugendata tijdelijk wegschrijven om geheugenruimte vrij te maken) en dat duurt tijden. Je kan je voornemen je daar niet aan te storen, maar je gaat je toch ergeren aan het steeds moeten wachten. Bovendien is de monitor dan waarschijnlijk ook niet de jongste. Neem dus een recent apparaat, liefst nieuw en vers, met een grote harde schijf en veel geheugen. Drie GB geheugen is al matig, met 6 GB kom je al een eind. Meer is nog beter.

3. Je moet ook je beeldscherm calibreren, zodat wit echt wit is en zwart echt zwart en de kleuren sprankelender. Uiteraard heb ik daar al eerder een blog over geschreven. Door je scherm te calibreren zorg je ervoor dat jouw werk natuurgetrouw wordt weergegeven, ook op andere gecalibreerde schermen. Calibratie is noodzakelijk, en doe dat elke maand of zo. Een beeldscherm gaat namelijk achteruit in kwaliteit: het beeld wordt ongemerkt donkerder en grijzer en uiteindelijk ongeschikt voor beeldbewerking. Hou een maximale leeftijd aan van vijf jaar. Daarna nieuwe computer kopen of een nieuw beeldscherm aan het apparaat hangen. Calibratie is nodig zei ik al, maar het is echter wel een probleem dat veel schermen van andere mensen niet gecalibreerd zijn en dat jouw goede werk op zulke schermen er anders uit komen te zien. Over dat gedoe heb ik ook een blog geschreven. Ik gebruik trouwens de Spyder Express 3.

4. En dan heb je natuurlijk een beeldbewerkingsprogramma nodig. Op internet zijn massa’s programma’s te vinden waarmee je Raws kan bewerken, maar de echte echte ECHTE beeldbewerkingsprogramma’s, die de markt beheersen zijn natuurlijk Photoshop, het kleinere broertje Photoshop Elements  en Paint Shop Pro. Alle drie prima natuurlijk. Je kan natuurlijk een gratis beeldbewerker van internet plukken. De interface zal dan anders zijn, en de mogelijkheden misschien wat minder, maar ze moeten Raws kunnen verwerken. Ik heb ze ook wel gebruikt in het begin, maar dat is al weer zo lang geleden dat ik daar nu geen uitspraken meer over kan doen.

5. En dan moet je je beeldbewerkingsprogramma africhten, naar eigen smaak. Daar ben je vrij in natuurlijk, maar het enige wat je wél moet doen is het kleurprofiel selecteren. Je kan sRGB kiezen, of AdobeRGB(1998), of helemaal geen profiel. Kies er een die je het beste vindt, en helemaal geen kleurprofiel is een no-brainer natuurlijk… . Ik zelf gebruik AdobeRGB(1998) wegens het bredere gamut, en die discussie rages on.

Toegegeven, een aantal jaren geleden duizelde het mij ook. Hoezo beeldbewerking? Die foto’s zijn toch goed? Hoezo kleurprofielen? Kleuren zien er toch goed uit? Hoezo calibratie? Is dat echt nodig? De antwoorden op die vragen zijn respectievelijk ja, nee, ja, nee, ja, ja. Het is allemaal echt nodig. Als je die basisvoorwaarden in stelling hebt gebracht, kun je Raws gaan bewerken. Dan heb je al de lat hoger gelegd dan voorheen. Die lat kan nog hoger natuurlijk: je kan een dure of duurdere professionele camera kopen en echt 16 bits in Photoshop gaan bewerken, maar dat laat ik maar even zitten. Het gaat om het principe.

TIP TIP TIP!
U wilt vast meer weten over fotografie! Volg dan eens een workshop!

JPG? Raw? Kejjedateten?

Posted on by Jan vd Knaap

Wat gebeurt er nu precies in een camera als je een foto maakt? Wat is nu het precieze verschil tussen JPG en Raw? Het verschil zit in een woord: controle. Controle over het ontwikkelproces.

displayAv
Het configuratiescherm van de Canon 5D Mark 2.

De camera heeft namelijk drie standen om een foto te maken: JPG, Raw en JPG+Raw. Die drie standen kun je makkelijk controleren in de settings van je camera. In de afbeelding hiernaast zie je dat de camera is ingesteld in Raw.

JPG

Maar wat betekenen die standen nu? JPG is het beeldformaat dat door de camera wordt gegenereerd als je op de ontspanknop drukt. Mensen die voor de lol en als hobby fotograferen zonder poespas er om heen, ‘schieten’ in JPG. Het is handig, het is snel en je heb er geen omkijken naar. De camera krijgt dan een beeld op de sensor geprojecteerd en gaat er mee aan de slag. Dat doet ie niet zomaar. Het beeld moet wel herkenbaar blijven voor de fotograaf en dan zodanig dat de foto als ‘gelukt’ in de boeken gaat. Is de foto te donker of te licht, zijn de kleuren te raar, is dat voor de fotograaf reden om de foto overnieuw te nemen.

Dus de camera volgt de weg van de minste weerstand, maakt een acceptabel plaatje van de aangeboden beeldinformatie, want “dit zal de fotograaf wel willen”, en gooit vervolgens de rest van de beeldinformatie weg. Je kan dat ook zien aan de bestandsgrootte van een foto in JPG: die is 5, misschien 7 MB groot en dan heb je het wel.

Het gegeven dat de rest van de beeldinformatie wordt verwijderd, maakt dat een JPG niet geschikt is voor nabewerking. Niet alleen omdat een JPG een lossy beeldformaat is – elke JPG is een compressed  bestand, waar beeldinformatie bij elke keer opslaan steeds meer verdwijnt, de kwaliteit gaat steeds verder achteruit -maar ook omdat verwijderde beeldinformatie nooit meer terugkomt. Je kan nu eenmaal niets aanpassen wat er niet meer is. En dan kan je met JPG alleen nog maar een beetje lichter of donkerder zetten, beetje kleur aanpassen en dan ben je er wel. Nee, JPG is niet geschikt als bewerkbaar formaat.

Raw

Neem dan Raw! Raw is de andere optie van de camera en hogelijk te verkiezen boven JPG. En de naam Raw geeft gewoon aan wat het is: een ruw onbewerkt bestand. Iedereen die fotografie een beetje serieus neemt schiet in Raw.

Hieronder plaats ik twee foto’s die ik uit mijn archief heb opgedoken. Dit zijn twee dezelfde foto’s, een foto die door de camera als JPG was gegenereerd en een foto die ik vanuit de Raw heb bewerkt. Ze staan in een slider. Door de schuiver te bewegen kan je de verschillen zien. Links is de JPG die door de camera is gemaakt, rechts is mijn bewerking.

Schuif de slider om te vergelijken

Zoals je kan zien is de foto die door mij is bewerkt veel beter. Tenminste, dat vind ik. De interpretatie die de camera er aan gaf vind ik wat vlak. Het onderwerp komt minder naar voren. Mijn bewerking is helderder, de kleuren zijn sprankelender, je ziet meer details. In Raw neem ik namelijk de controle over die eerst bij de camera lag. Ik vertelde de camera de foto niet alleen in jpg op te slaan (in het displayvoorbeeld hierboven staat Raw vermeld, maar tijdens deze foto stond er dus Raw+JPG) en de beeldinformatie ook als een Raw beeldbestand te bewaren. Zo’n bestand is dan onbewerkt en dus veel groter. Raw-bestanden halen vaak de 23 tot 25 MB, in tegenstelling tot de 5-7 MB van de jpg.

Conclusie

Dus met Raw neem je de bewerking van de camera over. Je hebt er wel een beeldbewerkingsprogramma als Photoshop, Photoshop Elements of Paint Shop Pro voor nodig, want Raw is geen foto en kan je niet zomaar bekijken. Raw vereist dus nabewerking! In de foto hierboven haalde ik de eventuele ruis weg, paste de belichting aan, verminderde ik de kleur in de bewerkingslaag, en gooide ik er wat filters tegenaan om de foto wat op te tutten. Per slot wil je dat de kijker het eerst kijkt naar het onderwerp, het stammetje dus, en niet naar iets anders.

Raw dus. Gebruik Raw! Met Raw heb je dan de bewerking van de camera overgenomen en het vergroot je mogelijkheden om van een gewoon plaatje iets moois te maken.

TIP TIP TIP!
U wilt vast meer weten over fotografie! Volg dan eens een workshop!