9 januari 2025
Exif: iso 100, 1/125, f/22, 47 mm
Je staat er eigenlijk niet bij stil. Camera pakken -> foto maken. We zijn er echt aan gewend, maar er was ooit een tijd dat er geen camera’s waren. Die moesten ook eerst uitgevonden en ontwikkeld worden. De camera zoals we die kennen heeft namelijk een ontstaansgeschiedenis en het is niet zomaar dat hij is zoals die is, en werkt zoals hij werkt. De ontwikkeling van de fotografie is gebaseerd op het oog (ja, echt waar!) en dus heeft een camera ook onderdelen die je kan terugvinden in je oog. En daarom ontleed ik de camera in onderdelen. Deze blog gaat over
De body
Yup, de camera heeft een body. En deze blog is nog algemeen beschrijvend. De details komen wel in latere blogs. En ook niet onbelangrijk: deze beschrijving gaat over een spiegelreflexcamera. Deze camera’s zijn nog flink in omloop, hoewel de spiegelloze systeemcamera ook een groot marktaandeel heeft. Maar ik heb voor deze blog gekozen voor de spiegelreflex. Die is nog het meest bekend. Maakt het uit? Niet echt. Het spiegelhuis is uit een systeemcamera gehaald waardoor de camera wat lichter en kleiner is. Verder is de onderliggende techniek nagenoeg hetzelfde.
De camera zoals we die kennen is direct afgeleid van camera obscura. Al heel vroeg was het fenomeen bekend dat een piepklein gaatje in de muur van een donkere kamer het beeld van buiten ondersteboven op de tegenoverliggende muur projecteerde. Het woord camera is ook afgeleid van camera obscura: het is ook echt een donker kamertje, met aan een kant een objectief en een gaatje, afgesloten met een sluiter, en aan de tegenoverliggende wand een sensor of film. Je kan je camera ook echt vergelijken met een oog. Jouw oog heeft immers ook een gat aan de voorkant, en dat is dan de pupil. Dan zit daar pal achter een lens die het beeld moet scherpstellen op de achterwand. Dat is dan het netvlies. En het beeld dat via jouw pupil binnenkomt, komt ook ondersteboven op het netvlies terecht. Het zijn jouw hersens die het beeld weer rechtop zetten.
Twee onderdelen
Zo’n camera als geheel kan je onderscheiden in twee onderdelen: het objectief en de body. Het objectief is een tube aan de voorkant en bevat het glaswerk. Het is een lensvatting waarin binnenin minimaal een lens is opgenomen. Daar valt het licht doorheen. Dat objectief komt later aan de beurt.
Al het andere is de body. In de digitale body gebeurt tegenwoordig het echte werk. In de analoge tijd zat er gewoon een film in die het beeld ‘ving’, en die film werd, als die vol was, uit de camera genomen en dan buiten de camera ontwikkeld en afgedrukt. Nu, in de digitale tijd is die film vervangen door een sensor die het beeld vangt. Dat beeld gaat dan meteen door het interne computersysteem dat het verwerkt en opslaat op een geheugenkaart.
Dat is tamelijk revolutionair als je het zo bekijkt. De ontwikkeling van de fotografie vanaf 1825 was al revolutionair – beelden vastleggen met behulp van licht – maar de transitie van analoog en chemisch naar digitaal en elektronisch was minstens zo spectaculair.
Even wat onderscheid
Een camera zoals ik die zie, is:
een apparaat waarmee je
1. beelden kan vastleggen, en
2. waaraan je verschillende objectieven met verschillende eigenschappen kan klikken. Dat noem ik een camera.
Een apparaat dat dat niet heeft (maar functioneel wel hetzelfde kan) noem ik een fototoestel.
Compacts met een niet-verwisselbare lens zijn dus fototoestellen. En telefoons zijn dát niet eens.
Dat zijn snelle gadgets waarmee je kan bellen, en toevallig ook wat plaatjes kan maken.
Het is maar dat je het weet.
Opbouw van de body
Exif: iso 640, 1/160, f/20, 105, mm
Gefotografeerd met de Canon R systeemcamera
“Ja maar Jan, je gaat het nu hebben over de Canon? Maar ik heb geen Canon camera.“
Dat klopt, ik heb zat Canons, maar de opbouw is over het algemeen hetzelfde over alle merken. Je zal de verschillende features wel terugvinden op jouw merk camera.
Ziehier een standaard body van een spiegelreflexcamera zoals je die kent en vertrouwt. In de jaren ’50 van de 20e eeuw ontstond een vaste opbouw van een spiegelreflexcamera. Zo kwam de sluiterknop rechtsboven te staan. Ja, echt, jammer voor de linkshandigen. Er zijn wel camera’s geweest zoals de Koni-omega Rapid M met de sluiterknop links naast het objectief, maar de standaard is toch echt rechtsboven. Een sluiterknop links heb ik geloof ik nog nooit gezien en het komt op mij ook best gek over.
Mount
Het aansluitpunt voor het objectief zit in het midden, en heet de mount. Als je goed kijkt zie op de ring bovenaan een rode punt. Die punt zit ook op het objectief en ze moeten uitlijnen om goed te kunnen mounten. Je zet het objectief erop en klikt hem vast. Links van de mount zit een knop om het objectief weer te kunnen ontgrendelen. Een objectief is vaak een duur ding en moet niet zomaar van de body kunnen losraken. Het objectief moet je vergrendelen voor een juiste werking, want dat heeft contactpunten voor de communicatie met de body. Die zie je ook op de foto zitten.
Let wel op! Camera’s en body’s heb je in verschillende maten: de kleinere consumentencamera’s (de crops) en de grotere fullframecamera’s. Fullframe betekent dat de sensor even groot is als het negatief van de kleinbeeldfilm, namelijk 24×36 mm. De passende objectieven van de fullframes zijn daardoor ook groter. Die grote objectieven kan je doorgaans wel op een cropcamera klikken, maar de kleinere objectieven niet op een fullframe. Je kan er je camera mee slopen; door een vergissing wilde ik een kleiner objectief op de Canon 6D plaatsen en ik drukte daardoor het matglas in de camera van zijn plaats. Of anders slaat de spiegel van de spiegelreflex met geweld tegen de mount van het objectief.
Boem = auw.
Bovenkant
Exif: iso 100, 1/125, f/20, 105 mm
De voorkant is ook niet zo ingewikkeld. Het gaat meer om de boven- en achterkant. Van links naar rechts zie je de instelknop; naast de sluiterknop ongeveer de belangrijkste knop van de camera. Met die instelknop kan je de camera naar wens africhten. Op deze Canon zit hij toevallig links, maar ik heb ook een Nikon D3100 en daar is die weer rechts geplaatst. Je herkent hem vanzelf. Hier kan je meer lezen over deze instelknop.
In het midden zie je de schoen van de opzetflitser. Aardig weetje: dit is een full-framecamera, vooral gebruikt door professionals die echt nooit een intern flitsertje gebruiken. Zo’n flitsertje is daarom maar weggelaten (scheelt ruimte en gewicht) en op de schoen kan je een externe flitser zetten. Kleinere consumentencamera’s hebben overigens wél een interne flitser, én een schoen. Onder de schoen zie je het oculair van de optische zoeker, met rechts daarnaast een stelwieltje. Dat is de dioptrie en daarmee kan je het zoekerbeeld voor je oog scherpstellen. Een camera heeft wel autofocus, maar als je zelf wil scherpstellen is het wel handig dat je dan een scherp beeld in de zoeker hebt. Vandaar de dioptrie.
Rechts van de schoen en de zoeker is weer een LCD-venstertje. Dat toont de basisinstellingen. Zo’n LCD-venster was eerst echt voorbehouden aan full-frame camera’s. Ik vond zo’n LCD-schermpje dan ook een statussymbool, toen ik zelf nog geen full-frames had. Ik zie ze nu ook vaker op kleinere consumentencamera’s opduiken. Er zijn nog wat kleinere instelknopjes en een knop voor verlichting van het schermpje.
Achterkant
De achterkant is de plek waar de fabrikanten het meest van elkaar verschillen. Zie daarvoor de handleiding van jouw type camera. Mijn voorbeelden zijn dus maar voorbeelden, maar ik weet zeker dat jouw camera, ongeacht het merk, het volgende heeft.
- Een klepper van een display. Op de Canon neemt dat zeker 60% van de ruimte in beslag. Dat display is de weergave van alles wat er te bekijken valt in de camera en op de geheugenkaart. Zo laat het display de systeeminstellingen zien – er is een knopje met Menu. Jouw merk heeft dat ook. Het display toont het te fotograferen beeld en kan de gemaakte foto’s laten terugzien. De knoppen en het draaiwiel daarvoor zitten rechts van het display. Op sommige modellen kan het display kantelen en draaien met een scharnier, zodat je niet in rare kronkels hoeft te fotograferen. Vind ik niet zo prettig, want bij gekanteld display is het beeld vaak ook gekanteld en staat soms op de kop. Ik kan daar niet aan wennen.
- Dan zijn er nog wat functionele knopjes om te kunnen filmen. Ja, dat kan tegenwoordig vaak ook.
- En een speciale knop voor de duim om te kunnen autofocussen. Canon noemt die AF-ON. Veel mensen gebruiken de sluiterknop voor de autofocus; half indrukken en de camera focust. Veel fotografen vroegen om een extra knop achterop. Dat is deze. Persoonlijk vind ik die daar niet zo goed geplaatst. De duim zit vaak al op die plaats bij het vasthouden van de camera en dan gaat de camera onbedoeld en om de haverklap focussen. Een camera is niet echt licht. Je moet hem wel goed vasthouden en dan huppetee heb je die knop weer ingedrukt.
- Verder een knop voor de playback. Terugzien van je gemaakte foto’s en een knop om te vergroten om te zien of alles wat scherp moet zijn ook echt scherp is.
Camera obscura
Exif: iso 125, 1/125, f/20, 67 mm
Gefotografeerd met de Canon EOS 5D Mark 2
Zo, dan heb je een heel algemeen beeld van de body van een camera. Het spreekt allemaal voor zich, dus het verbaast me niks als je als een malle door de tekst geraust bent. Ik geef toe dat ‘de camera’ een bekend gegeven voor de meesten is. Maar ik wilde de belangrijkste zaken wel even benoemen, want er kan iemand tussen zitten voor wie het toch nieuw is.
Zoals gezegd: de body is de camera obscura van de digitale fotografie. Daar gebeurt het. Nu is het zo dat alleen een goede body niet zaligmakend is. Tijdens mijn opleiding werd eens gevraagd “Wat is nu belangrijker: een goede body of een goed objectief?” Een goed objectief. Als dat geen goed beeld op de sensor projecteert kan je met de beste body van de wereld er ook niks van maken. Wel alles even in perspectief plaatsen.
Dit was de inleiding van een nieuw project. Lees hier verder over het objectief.
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.