Mag ik even de aandacht vragen voor deze meneer? Dit is Hippolyte Bayard. Een van de Franse uitvinders van de fotografie in de eerste helft van de 19e eeuw. En waarom ligt hij er zo raar bij? Hij maakte deze foto in 1840 omdat hij zich miskend voelde als pionierende fotograaf.
Daar heeft hij wel een punt. In de jaren 30 van de 19e eeuw ritselde het in Frankrijk van de beginnende fotografen. Fotografie was een wonderlijke booming business met nieuwe onwerkelijke chemische technieken. Zilver dat zwart werd onder invloed van licht. Dat moest nauwkeurig belicht worden. Dat moest later ook weer beschermd worden tegen datzelfde licht om beelden te kunnen bewaren. Allemaal verschillende processen die stuk voor stuk met veel trial and error bedacht en ontwikkeld werden. Niépce was er al een decennium eerder mee bezig, Daguerre ontwikkelde zijn daguerreotypie, en in Engeland maakte Talbot ook vorderingen met zijn Talbotype, ook wel Calotypie genoemd. En dan was er deze Bayard nog die lekker knutselde aan zijn eigen techniek.
Positieve prints
Hippolyte Bayard (20 januari 1801 (Breteuil-sur Noye) – 14 mei 1887 (Nemours)) was een ambtenaar die in zijn vrije tijd een direct positief fotoprocedé ontwikkelde met zilverchloride en kaliumjodide op papier. Lees even het kader voor het procedé en wat ik daarvan vind. Bayard knutselde een procedé in elkaar waarmee hij alleszins redelijke prenten mee kon maken. Dus daar kwamen de bloemen, de gebouwen, de beeldjes en alles wat maar vatbaar was voor een foto. Ook mensen, maar vanwege de lange sluitertijd van 12 minuten vroeg hij zijn modellen steevast de ogen te sluiten, anders zagen die ogen er zo raar uit op de foto. Hij fotografeerde al sinds 1837, zo ongeveer gelijktijdig met Daguerre. Bayard slaagde er zelfs in, in de Salle des Commissaires-prisseurs in Paris een expositie met zijn werk te organiseren op 24 juni 1839.
Het procedé:
De procesomschrijving die ik steeds vond lijkt mij totaal onjuist beschreven, maar als ik die omschrijving aanhoud zou het gaan om zilverchloride op papier dat na belichting het papier compleet zwart maakt, daarna gespoeld en behandeld met kaliumjodide voor belichting in een camera, waarna weer een proces volgde met natriumthiosulfaat om het beeld te fixeren. Twee keer belichten lijkt mij omslachtig en onnodig, en daarom heb ik wat twijfel aan de beschrijving van dit procedé. Maar ik vond geen andere.
Mis
Toen ging het mis voor hem.
Bayard claimde de uitvinder te zijn van de fotografie, nog voor Daguerre. Of dat waar is, weet ik niet: Daguerre was al actief sinds 1834 en slaagde er pas in zijn foto’s te fixeren, te bewaren dus, vanaf 1837. Het bewijsmateriaal, het overgebleven fotomateriaal dus, loopt ongeveer gelijk. Of Bayard de echte uitvinder was… misschien wel. Of niet natuurlijk. Daguerre maakte zijn beroemde foto van de Boulevard du Temple tussen 24 april en 4 mei 1838. Bayard wordt in elk geval niet als zodanig erkend. Niépce en Daguerre worden beschouwd als de uitvinders.
Daguerre had namelijk het geluk dat de Franse regering bereid was zijn nieuwe procedé, de Daguerreotypie over te nemen en voor de wereld beschikbaar te stellen.. met uitzondering van het Britse Koninkrijk en de Gemenebest landen. Dat gebeurde nadat hij in 1838 zijn vriend Francois Arago van de Franse Academie des Sciences had gecontacteerd en zijn vorderingen had voorgelegd. Arago stelde toen weer een commissie in om een en ander te beoordelen. Daguerre stond daarmee op de radar bij de Franse regering. Die nam vervolgens het procedé van de Daguerreotypie over en verleende Daguerre een pensioen van 6000 frank per jaar. En dat alles in een officiële proclamatie op 19 augustus 1839.
Ondertussen kwam Bayard met zijn procedé op de proppen bij de Academie de Sciences. Hij had in juni 1839 al een expositie met zijn werk gehad, en was bekend met het werk van Daguerre. En hij had ook nog een claim dat hij de eerste uitvinder van de fotografie was. Maar hij kwam terecht bij…. Francois Arago, juist ja, dezelfde die Daguerre voorgedragen had. Arago had, als vriend van Daguerre, hier wel een belangenverstrengeling en adviseerde Bayard vervolgens zijn bekendmaking even uit te stellen. En daarmee liep Bayard zijn faam als echte uitvinder mis, want Niépce en Daguerre werden daarop officieel als uitvinders benoemd.
Wrok
Dat kon Bayard niet echt trekken. Hij wilde alsnog genoegdoening.
In 1840 maakte hij bovenstaande selfie als een verdronken man die in de steek was gelaten door de overheid. De foto kreeg de begeleidende tekst mee.
“The corpse which you see here is that of M. Bayard, inventor of the process that has just been shown to you. As far as I know this indefatigable experimenter has been occupied for about three years with his discovery. The Government which has been only too generous to Monsieur Daguerre, has said it can do nothing for Monsieur Bayard, and the poor wretch has drowned himself. Oh the vagaries of human life….! … He has been at the morgue for several days, and no-one has recognized or claimed him. Ladies and gentlemen, you’d better pass along for fear of offending your sense of smell, for as you can observe, the face and hands of the gentleman are beginning to decay.“
Vertaling:
“Het lijk dat u hier ziet, is dat van M. Bayard, de uitvinder van het proces dat u zojuist is getoond. Voorzover ik weet is deze onvermoeibare onderzoeker al ongeveer drie jaar bezig met zijn ontdekking. De regering, die mijnheer Daguerre maar al te genereus is geweest, heeft gezegd dat ze niets kan doen voor de heer Bayard, en de arme stakker heeft zichzelf verdronken. Oh de grillen van het menselijk leven …! … Hij is al een aantal dagen in het mortuarium en niemand heeft hem herkend of opgeëist. Dames en heren, u kunt maar beter doorgaan uit angst uw reukvermogen te beledigen, want zoals u kunt zien, beginnen het gezicht en de handen van de heer te rotten. “
Ook hier was de belichting 12 minuten en zat Bayard al die tijd doodstil met zijn ogen dicht. Dat doen lijken namelijk.
Nee, ik wil verder geen waardeoordeel geven over deze actie. Een vergeefse actie overigens, want de credits gingen toch aan zijn neus voorbij.
Bayard ging daarna door met fotograferen. Hij leerde zich de Daguerreotypie en de Talbotypie aan en werd een vermaard fotograaf. In 1851 was hij mede-oprichter van de Société Heliographique dat verder al snel als een nachtkaars uitging. Op 15 november 1854 was Baynard mede-oprichter van de Société française de photographie, een fotografiemuseum dat wel levensvatbaar is, want het bestaat nog steeds.
En Bayard maakte natuurlijk de eerste avant-garde foto. Die eer heeft hij wel.
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.
