Ongeveer een jaar geleden kocht ik mijn eerste systeemcamera. Tot dat moment gebruikte ik altijd naar tevredenheid spiegelreflexcamera’s. Dat waren nu eenmaal dé camera’s voor mij. Ruim voorradig, tamelijk goedkoop aan te schaffen, zeker in de ramsj, betaalbaar dus, en met een ruim assortiment aan accessoires. Ik keek al wel naar een mooie opvolging voor mijn stokoude Canon 5D Mark 2 (2008), mijn Canon 6D (2013), mijn Canon 6D Mark 2 (2018), en mijn oude Nikon D3100 (2011). Allemaal spiegelreflexen, maar dat systeem zou mettertijd worden uitgefaseerd, klonk het omineus vanuit de handel. De opvolger moest een systeemcamera worden. De handel ging in die richting.
Systeemcamera’s zijn echter RETEDUUR. Nog steeds, maar okee, in november 2022 waagde ik de sprong en kocht ik een Canon EOS R. Die kwam uit 2018 en lag voor een schappelijke prijs in de winkel. Ik overwoog ook heel even om een Canon EOS R5 aan te schaffen, maar dat prijskaartje van 3500 euro voor de body alleen al was mij toch echt wel te gortig. Het werd dus de EOS R. Daar zat dan een RF 24-105 mm objectief bij. Ik liet mij ook een 800 mm F/11 objectief aansmeren (waarom niet joh?) en een EF-RF adapter. Die adapter stelt mij in staat om mijn oudere objectieven die oorspronkelijk bedoeld zijn voor “de spiegel” te blijven gebruiken. Anders passen ze niet. Bij elkaar meer dan 3500 euro. Dan zijn best wat ribben uit je lijf, dus dan wil je wel wat hebben.
Het is na een jaar dus tijd voor een vergelijking! Die vergelijking is totaal naar eigen inzicht en waarneming, gebaseerd op gevoel en gebruik, wat ik leuk vind en wat niet, en ook totaal mijn mening. Stoor je dus daar niet aan als je een eigen mening hebt. Dat is helemaal goed.
Maar eerst…
Wat is een systeemcamera?
Een systeemcamera is echt het nieuwste van het nieuwste op fotografiegebied. Hij is revolutionair anders opgebouwd dan een spiegelreflexcamera. Het principe van fotografie (licht op de sensor en je hebt een foto) is wel gelijk gebleven, de techniek eromheen is totaal anders. Het grote verschil is dat het spiegeltje in de spiegelreflex is verdwenen. Dat onderdeel is het kwetsbaarste binnen een camera.
Zo’n spiegeltje zit in de body direct achter het objectief. Als je het objectief losmaakt zie je hem zitten. Dat spiegeltje stuurt het beeld dat binnenkomt eerst naar boven naar een prisma die het weer doorstuurt naar de optische zoeker. Daar kijk je dan doorheen en je ziet dan het beeld dat bij afdrukken op de sensor komt. Dan druk je af, je hoort een enorme KLAKK van de spiegel en de foto is genomen. Mooi mechaniek… maar wel lawaaiig en kwetsbaar. Die spiegel verdwijnt dus.
Pro’s en Contra’s
Dat heeft dus gevolgen voor de techniek. Ik kan natuurlijk heel droog gaan opsommen wat die dan wel zijn, maar daar raus je pijlsnel doorheen en komt het verhaal niet over. Hieronder staat een lijstje van veranderingen. Vorm daarmee je eigen oordeel.
Eerst maar even de ✅ Pro’s!
- ✅ Een systeemcamera is in het algemeen veel lichter. Zeker als je hem vergelijkt met een oud beestje als de Canon 5D Mark 2. Daarvan kreeg je door het gewicht na een tijdje een gierennek en moest je de camera gewoon altijd maar vasthouden. Topsport! Dat heb je met een systeemcamera veel minder.
- ✅Bij een systeemcamera is het hele spiegelmechaniek eruit gehaald. De sensor zit daardoor direct achter het objectief. Maar ook de optische zoeker is verwijderd. Er valt namelijk met een optische zoeker niets te zien zonder spiegel en zonder prisma. Daarom is de optische zoeker vervangen door een klein LCD schermpje. Dat beeld wordt gevoed door wat de sensor ziet. Daarom ook staat de sluiter altijd open als de camera is ingeschakeld. Canon sluit deze overigens als je van objectief wisselt. Ik heb begrepen dat een Nikon dat niet doet. Daar kijk je rechtstreeks op de sensor als de camera aan staat.
- ✅ Een systeemcamera is minder kwetsbaar. Die spiegel en alles er omheen is immers verwijderd.
- ✅ Een systeemcamera is daardoor ook stabieler. Er is geen opklappende spiegel die trillingen veroorzaakt. In een camera kan je dat ongeveer vergelijken met een aardbeving.
- ✅ Een systeemcamera is veel stiller. Het kabaal van de opklappende spiegel is weg. De camera opereert altijd in LiveView, dus met de sluiter open. Bij het nemen van een foto hoor je alleen het even sluiten en openen van de sluiter. En zelfs dát geluid kan je uitschakelen: dan is de sluiter altijd open, en wordt de foto genomen door de spanning even van de sensor te halen.
- ✅ Een systeemcamera heeft enorm veel scherpstelpunten.
- ✅ Gezichtsherkenning. Een systeemcamera herkent een gezicht en stuurt de autofocus daarop aan. Altijd scherp op de ogen! Een spiegelreflexcamera kan dat alleen in LiveView.
- ✅ Een systeemcamera heeft een extra sensor onder de zoeker die registreert of je het apparaat voor je oog hebt. Zo ja, dan komt de LCD zoeker tot leven en geeft het beeld van de sensor. Tussendoor schakelt de camera tussen de LCD display aan de achterkant en de elektronische zoeker. De camera heeft wel een standby-modus die je kan instellen; een camera aan de riem blijft tussendoor niet voortdurend heen er weer schakelen.
- ✅Er zijn veel meer instellingen om de camera naar eigen wens aan te passen. Je kan alle geluiden uitschakelen, of, als de elektronische zoeker niet bevalt, om die standaard uit te schakelen en het display achterop de camera te gebruiken.
Ziet er mooi uit, toch? Dit zijn ❌ Contra’s die ik waarnam.
- ❌ Een systeemcamera moet wat langer dan een spiegelreflexcamera opstarten na aanzetten. Ook het verlaten van de standby-modus kost een seconde of twee tijd. Dat is veel tijd! Je kan wel eens iets missen.
- ❌ De elektronische zoeker is niet te vergelijken met een optische zoeker. Het beeld is wel echt goed, maar je kijkt toch echt naar een kleine tv. Het werkt, maar de kwaliteit van een optische zoeker vind ik nog steeds superieur. Handmatig scherpstellen met een elektronische zoeker is ook wel een dingetje.
- ❌ De elektronische zoeker heeft een vertraging na het maken van een foto. Je ziet namelijk het resultaat van je gemaakte foto, terwijl je liever wil zien wat er voor je lens gebeurt. Echt waar. Je kan die functie wel uitzetten, in die zin dat het half indrukken van de ontspanknop de camera weer het actuele beeld laat zien. Dat is weer een extra handeling die je bij een spiegelreflex niet hebt.
- ❌ Ik mis de belichtingsmeter in de elektronische zoeker. Bij een spiegelreflex staat die midden onder het optische beeld. In de Canon EOS R is die meter afwezig. Er is in de zoeker wel de weergave van de belichtingscompensatie te zien. Maar die hoef ik niet te hebben, en ik heb die optie om de belichtingsmeter te laten zien (nog?) niet gevonden. Kan dat eigenlijk wel?
- ❌ Het LCD display achterop is een touchscreen. Heel fijn, maar als je je camera tegen je oog houdt kan de tip van je neus het scherpstelpunt van de camera doen verschuiven. Je neus duwt dan net genoeg tegen het touchscreen aan. Ik heb de functie om dat scherpstelpunt te fixeren (nog?) niet gevonden.
- ❌ Het kleine LCD schermpje aan de bovenkant geeft altijd een display, ook als de camera uit staat. Dat kost energie. Niet veel per tijdseenheid, maar de batterij loopt toch langzaam leeg.
- ❌ Een systeemcamera verbruikt sowieso meer energie door al die elektronische toeters en bellen. Bedenk: de camera werkt altijd in LiveView en maakt flink gebruik van de sensor. De batterij is sneller leeg. Neem altijd een reservebatterij mee!
- ❌ Uitschakelen duurt langer. Misschien wel drie seconden, met soms een waarschuwing dat je de camera dan niet zonder lensdop naar een felle lichtbron zoals de zon moet laten kijken. Ik interpreteer die waarschuwing ook zo dat tegenlichtopnamen worden afgeraden. Die waarschuwing komt met wel onregelmatige intervallen. Soms wel, soms niet. Ik zie daar nog geen patroon in.
Plussen en minnen
Ik heb die hele rits waarnemingen hierboven samengevat in een tabel. Wel zo handig.
| Spiegelreflexcamera | Systeemcamera |
| zwaar | licht |
| heeft een spiegelmechaniek | geen spiegel |
| kwetsbaar | minder kwetsbaar |
| maakt flink geluid | stiller |
| trillingsgevoelig | stabieler |
| sluiter is doorgaans gesloten | sluiter is open |
| is naar keuze in LiveView | werkt altijd in LiveView |
| optische zoeker | LCD zoeker |
| display toont alleen de genomen foto | display is altijd aan |
| zuinig in energie | vreet energie |
| beperkt aantal scherpstelpunten | enorm veel scherpstelpunten |
| Gezichtsherkenning alleen in LiveView | Gezichtsherkenning standaard beschikbaar |
Oordeel
Wat vind ik van de systeemcamera? Ik ben mij ervan bewust dat ik een (1) systeemcamera heb gebruikt en getest, de Canon EOS R uit 2018. Sinds die tijd zijn er natuurlijk nieuwere versies op de markt gekomen, met natuurlijk wel wat verbeteringen. Het concept van de systeemcamera is natuurlijk hetzelfde: geen spiegel en een elektronische zoeker.
Ik ben niet onverdeeld gelukkig met een elektronische zoeker. Ik weet het, zo’n zoeker vloeit voort uit het verwijderen van de spiegel. Maar het beeld is niet optisch, het wordt gegenereerd met een mini LCD scherm. Wat als dat kapot gaat? Dan heb je geen zoeker meer. Het beeld van de elektronische zoeker in de Canon EOS R vind ik ook vaak wat inferieur. Je kijkt echt naar een tv’tje. De foto zelf is dan helemaal goed, maar dat wil ik ook graag in de zoeker zien. Dat is immers de functie van de zoeker. Je kan tenminste wel die elektronische zoeker uitschakelen en overgaan op het display achterop de camera, als dat nodig is. Maar dat vind ik ook niet ideaal.
Zoals gezegd vind ik fullframe systeemcamera’s RETEDUUR. Op basis van alleen de prijs moet je goed overwegen wat je precies wil doen met zo’n camera. Wil je alleen op vakantie en op verjaardagen goede foto’s maken met een echte camera, dan volstaat een spiegelreflexcamera. Die zijn veel goedkoper, zeker als occasion. Maar het gegeven dat spiegelreflexen langzaam uitgefaseerd worden, maakt een overstap naar een systeemcamera op termijn echter onvermijdelijk.
Ik zal dan ooit ook wel een nieuwe systeemcamera aanschaffen. Maar mijn mooi spiegelreflexjes met alle objectieven erbij ga ik echt niet wegdoen.
Wat vind jij?
Het bovenstaande is mijn mening. Misschien ben ik wat vergeten. Iets over het hoofd gezien. Dus heb je aanvullingen en een eigen mening hierover, dan kan je die hieronder spuien.
Oh ja… mijn marketingafdeling moet ook weer zo nodig..
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.
