De Daguerreotypie… de watte?

In een eerdere blog schreef ik over Joseph Nicéphore Niépce, de Franse uitvinder die al sinds 1793 op zoek was naar een manier om beelden met licht te maken en die beelden ook te kunnen bewaren. Pas rond 1825 slaagde hij hier in. Hij maakte toen een foto van een 17e eeuwse gravure over een jongen die een paard ment, en fixeerde dat beeld zodat wij hem ook nu nog kunnen bekijken. Lees die blog als je die allereerste foto nog eens wilt bekijken. Maar dan, in 1833 overlijdt Niépce plotseling op 68-jarige leeftijd. Hij wordt beschouwd als EEN van de uitvinders van de fotografie. Hij staat niet alleen namelijk. Er waren meer mensen actief in deze ontwikkeling. Louis Daguerre kwam met de Daguerreotypie.

Daguerreotypie

Louis Daguerre
18-11-1787 – 10-7-1851

Louis Daguerre was uiteraard een tijdgenoot. Niépce en Daguerre kenden elkaar al. In 1826 maakten ze samen de beroemde foto La cour du domaine du Gras (Uitzicht vanuit het raam in Le Gras) die een onwerkbare 8-10 uur belichtingstijd nodig had om een soort beeld te vormen. Eigenlijk niet om aan te zien, het was pionieren, maar het concept was duidelijk en bewezen. Wij zouden het nu een proof-of-concept noemen. Beelden vastleggen op basis van licht, en die ook kunnen bewaren bleek mogelijk. In 1837 maakt Daguerre met zijn eigen procedé en wat kunstvoorwerpen in zijn atelier zijn eerste scherpe foto. Heel interessant wat daar in beeld staat. Ik zie wat koppies van cherubijntjes. Tenminste, wat ik als zodanig interpreteer. De vliegende mollige baby’s die je vaak in 18e eeuwse schilderijen ziet. Ook een reliëf is zichtbaar. Een schilderijtje. Een rieten ding. Zulke dingen lagen dus in zijn atelier. De romantiek van de 19e eeuw is hier zichtbaar. Maar ja, Daguerre leefde ook van 18 november 1787 tot 10 juli 1851. Hij was 50 jaar toen hij deze foto maakte.

L’atelier d’artiste

Boulevard du Temple

Het echte werk waar ik de nadruk op wil leggen is dat van de Boulevard du Temple in het 3e arrondissement van Parijs. Dat is de foto bovenaan deze blog. Daguerre had de belichtingstijd al kunnen terugdringen tot ongeveer 10 minuten. Dat is nóg een ellenlange tijd, maar kort vergeleken met de 8-10 uur van Niépce. Het was een drukke straat, maar door de lange belichting toch leeg. Bewegende onderdelen worden namelijk onzichtbaar met een lange belichting, alleen vaststaande elementen blijven zichtbaar. Daarom zie je eigenlijk niemand, maar toch, in de linkeronderhoek laat iemand op straat zijn schoenen poetsen. Dat poetsen duurde dus langer dan 10 minuten en daardoor was dit de eerste foto ooit met een persoon in beeld.

Fotografische archeologie

Als je nauwkeuriger kijkt zie je trouwens wel meer mensen. Het is allemaal vaag, maar vlak bij de schoenpoetser staat een kinderwagen met iets wat lijkt op twee dames. In een raam in het witte gebouw kijkt een kindje naar buiten. Het is fotografische archeologie. Gelet op de elementen in het beeld kan ik zeggen dat de zon scheen want er zijn harde schaduwen. De luifels linksachter zijn ondanks de lange sluitertijd scherp afgebeeld: er was dus geen wind. De bomen staan vol in het blad, dus dat is in het warme seizoen. De foto blijkt ook gemaakt tussen 24 april en 4 mei 1838. Dat laatst vond ik op Wikipedia trouwens. De schaduwen zijn langer. Hieruit leid ik af dat de zon lager staat. De foto heeft het opschrift “huit heures du matin” (Acht uur in de morgen). Qua lichtval kan het wel kloppen: de Boulevard du Temple loopt van noordoost naar zuidwest.

Nog even in het achterhoofd: daguerreotypies zijn na belichting gespiegeld. Het witte gebouw stond in het echt aan de linkerkant. Is dit de hoek van de afbuiging vanaf de grote Boulevard du Temple? Daguerre woonde toen aan de Rue de Marais 5, en waarschijnlijk maakte hij daar deze foto. Die straat kan ik niet meer vinden. Er is geen Rue de Marais in de buurt van de Boulevard du Temple. Ik heb met Google Street View in de buurt rondgereden, maar de straat is spoorloos. Dat kan kloppen. Rond 1853 vond er een grootscheepse renovatie van deze buurt plaats (het zou toen een achterbuurt zijn. Daguerre woonde in een achterbuurt?) waarbij veel, zo niet alles, werd platgegooid. Hier kun je zelf met Street View door de buurt rijden. Ik heb de exacte locatie van de foto niet kunnen vinden.

Maar okee, weet je dat ik geraakt word door zo’n foto? Ik ben ook best geïnspireerd om dieper in fotografische archeologie te kruipen.

De daguerrotypie was ongeveer 20 jaar populair totdat het door betere technieken vanaf zeg 1850 werd verdrongen.

Wil je meer weten?

Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍

TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *