Ja, het beeld en de boodschap. Een foto mag nog wel zo mooi zijn, maar als de kijker niet weet waar hij naar moet kijken, of de foto niet ‘snapt’, wat is dan de point om de foto überhaupt te laten zien?
Voordat ik verder ga, laat ik eerst een foto zien die ik eind maart 2017 maakte. Het is een onbewerkte foto, zo van de camera getrokken. In het kader van deze blog heb ik er nog niets mee gedaan. Ik geef verder nog geen informatie over het wat en waarom. Gewoon even kijken en de foto op je laten inwerken. Wát zie je? Ik wacht even met typen totdat je bent uitgekeken. Je kan op de foto klikken om te vergroten.
Uit deze foto kan je niet veel afleiden. Bomen zijn kaal, dus het is winter, of het is vroege lente. Je ziet wat water (een gracht?) en aan de overkant drie gebouwtjes. Links staat wat horeca (blijkbaar is het terrasweer dus al warm genoeg), rechts daarvan een kleiner gebouwtje met fietsen ervoor (studentenhuis?) en rechts ook een gebouw. En je vraagt je af: waarom is deze foto? Waar kijk ik naar? Wat is het onderwerp??
Juist ja. Het onderwerp.
Dit is namelijk het atelier van de Leidse fotograaf Israël David Kiek (1811-1899), waarvan het kiekje is afgeleid. Je kan dit atelier vinden aan de Rijnsburgersingel in Leiden. Je moet het maar weten.
De foto is genomen op 27 maart 2017.
Focus
Nu moet je weten dat ik vroeger, lang geleden in de 20e eeuw en in een ander leven, journalistiek studeerde. Ik ging er niet mee verder, omdat ik vak niet meer leuk vond. Ik leerde er wel de hoofdzaken van de bijzaken scheiden. Ik leerde dat een verhaal een lopende structuur moet hebben. Ik leerde er dat een bericht het belangrijkste element bovenaan heeft staan, zodat de opmaakredactie een bericht van onderaf kan bijsnijden. En de boodschap was altijd: Wát vind je het belangrijkste? Wát is je keuze? Wát wil je overbrengen? Wát wil je zeggen? Bepaal dát, open daarmee, en houd alle niet-relevante en afleidende zaken zoveel mogelijk buiten het verhaal.
In de fotografie is het niet anders.
Je schrijft eigenlijk een verhaal. Niet met letters, maar met een beeld. In dat enkele beeld moet je iets kunnen overbrengen. En als je je beeld gaat volgooien met afleidende zaken, weet de kijker ook niet meer waar hij moet kijken en waar je heen wilt. Anders gezegd: je maakt keuzes in je verhaal, in je beeld dus, en probeert de kijker te sturen in de interpretatie. Je wilt dat de kijker als eerste naar het onderwerp kijkt, dus haal je dat naar voren. En je vermindert de aandacht voor alle andere beeldelementen.
En in bovenstaande foto zitten nogal wat afleidende zaken. Feitelijk hebben dat water en de horeca niets met het pandje te maken. Ze vormen wel de entourage om het gebouw heen en als zodanig hebben ze wel een functie, maar ze doen er verder niet toe. Het onderwerp valt weg in de omgeving. Het is een echt kiekje!
Als ik bovenstaande foto onder handen neem met deze regels, krijg je bijvoorbeeld deze foto. Het zijn mijn keuzes en beslissingen, en daardoor heel subjectief. Jouw keuzes en beslissingen zijn ook subjectief en zullen vast ook heel anders zijn.
Hier overwoog ik dat de omgeving in stand moest blijven. Waar staat het pand? Ik heb de foto daarom ook niet bijgesneden. Maar ja, dan verdwijnt het pandje nog steeds in de omgeving. Ik overwoog toen dat Kiek in de 19e eeuw leefde en in zwartwit fotografeerde. Omdat mensen op kleur reageren, besloot ik de foto in zwartwit uit te voeren en het pandje weer in te kleuren – dat is in Photoshop met de penseel met een paar streken gedaan. Nog even het onderwerp highlighten en de rand wat donkerder zetten, en huppetee, het onderwerp is gezet. En zeg nu zelf, je keek toch meteen eerst naar dat pandje en niet naar iets anders? Dat wilde ik ook. Ik wilde dat je eerst daarnaar keek en zorgde ervoor dat dat gebeurde.
Moraal van dit verhaal
Als je een foto maakt, probeer dan de focus te leggen op het onderwerp. Verminder de aanwezigheid van niet-relevante zaken, of beter, snij die weg. Als je een portret maakt, hou dan een rustige neutrale achtergrond aan en maak het portret beeldvullend. Per slot heb je de ruimte van een foto, dus gebruik die bij voorkeur voor het onderwerp en niet voor iets anders. Dat laatste heb ik hier niet gedaan, want ik wilde de omgeving er toch bij hebben, en dat is mijn keuze geworden.
Overigens heb ik een beetje twijfel over het pand zelf. Een vriendelijke Leidse wees mij op dit pand als voormalig atelier en niet op het horecapand ernaast waar het “Kiekmonument” van Norman Beierle en Hester Keijser uit 2001, vanaf de overkant van de singel op gericht is. Er is op beide panden ook geen zichtbare plaquette aangebracht. Maar dit was hem, verzekerde zij mij. Ik vertrouw dus op de aanwijzing van deze Leidse.
Wil je meer weten?
Volg dan mijn online cursus basisfotografie. Je leert dan in twee uur om mooiere foto’s te maken, en je verdient de bewondering van jouw vrienden en kennissen. 👀 👍
TIP: download deze PDF in de zijbalk en zoek de kortingscode van 10% voor deze cursus.
